Eg likar dei nye media som Facebook, Twitter, Youtube og kanskje på sikt Google+. Har faktisk fått mange forfattaroppdrag som resultat av at eg er aktiv på desse sidene. No sist blei eg kontakta av ein lærar på Tonstad skule i Trondheim som ville ha skrivekurs for ni gutar i tiandeklasse. Læraren hadde lese boka mi GAMER for elevane og der fann dei noko som dei ikkje forventa å finne i ei bok. Noko som snakka direkte til dei, og som gjekk føre seg i eit miljø dei kjente igjen.
Ho fann meg gjennom Twitter og spurte meg eg ville kome til skulen og halde eit inspirerande skrivekurs for dei. Noko eg ikkje har gjort så veldig ofte, men som eg etter besøket har veldig lyst til å gjere mykje meir av. Eit par av elevane på skulen skreiv verkeleg gode tekstar. Alt frå humoristiske og satiriske til gjennomtenkte, politiske og filosofiske. Dei som ville las opp tekstane sjølv, og det varma eit sentimentalt forfattarhjarte frå Vestlandet då ein medelev spontant utbraut: "Veldig bra tekst!" om det ein annan hadde skrive. Dette var elevar som i utgangspunktet var lei av skulen og som mykje heller ville sitje heime og spele dataspel. Eg håper dei finn tida til å skrive litt innimellom.
Tirsdag 27. mars hadde vi lansering av Skumringserien på Jordal skole i Oslo. Eit knippe elevar, representantar frå Leser søker bok og Norsk forfattersentrum, eit par journalistar og tre forfattarar. Stemninga var god heile vegen, forfattarane las i nesten stummande mørke, berre hjulpne av nokre blafrande stearinlys og ei lita lommelykt. Det blei ei kul stemning rundt det heile.
Jon Ewo las frå Respekt, Widar Aspeli frå Psyko og eg frå Gamer. Trur vi alle fann vårt publikum. Bøkene våre rettar seg inn mot ulike menneske, og i ein vanleg skuleklasse i ungdomsskulen finn du dei alle. Dei som likar spel, dei som likar tung rappemusikk og dei som er forelska i nokon som ikkje er forelska i dei. I desse tre bøkene finn dei alle noko å lese om.
Då gjenstår det å sjå om det blir fleire bøker i serien? Eg trur både forlaget og Leser søker bok har lyst til det. Eg veit at Widar og Jon grublar på idear, og sanneleg så trur eg at eg kom på noko eg og ...
GAMER får mykje skryt, det er kjekt. Eg har òg fått fleire tilbakemeldingar frå lærarar som har begynt å bruke den opp mot skuletrøytte og lesesvake elevar. Ser ut som boka treff dei.
Minner om dei andre bøkene i Skumringserien til Mangschou forlag. Respekt av Jon Ewo og Psyko av Widar Aspeli. 27. mars skal vi ha lansering av bokserien på Jordal skole i Oslo.
Av og til møter ein elevar som er litt meir engasjert enn andre. I dag gjorde eg det. Ein gut i åttandeklasse på Lierbyen skole kom bort til meg etter timen var over og lurte på alt mellom himmel og jord. Korleis sender ein inn bøker? Går det an å leve av det? Jobber du i eit forlag? Kor lang tid tar det? Osv, osv.
Eg svarte så godt eg kunne, og håper eg klarte å inspirere han til vidare skriving. Håper han tar tipsa mine til seg og kan ha nytte av dei. Kanskje han les denne bloggen og blir endå meir inspirert? Kanskje han om nokre år er ein av mine kollegaer i forfattarmiljøet? Ein veit jo aldri.
Å møte slike entusiastiske elevar er inspirerande for ein forfattar på turné. Stå på vidare alle som likar å skrive!
Har bestemt meg for å skrive litt om korleis det går med dei to neste bøkene om Svarte-Mathilda. To bøker som forhåpentlegvis blir fulle av skrekk, gru og spenning.
Eg er heilt i startfasen på runde to. Tekstane til begge bøkene er ferdige og inne hos forlaget. Redaktøren har sagt sitt og vi er stort sett heilt einige om kva som må endrast, forsterkast og kuttast. Forlagskonsulenten har òg sagt sitt, og nokre ting er vi uenige om, men ikkje slik at vi blir uvener, eller noko slikt. Det skulle tatt seg ut. Konsulenten påpeika òg ein del ting som er ikkje merka sjølv då eg skreiv, eg blir nesten flau over å ha skrive noko så tåpeleg, her er det berre å stryke og legge til nye, spreke ord.
Har hatt nokre månader fri frå tekstane om Svarte-Mathilda no. Då ser eg heilt nye ting. Nye moglegheitar og nye element som burde ha vore der frå starten, men som elegant snik seg inn mellom dei andre orda og gjer det heile betre. Eg ser fram til den fasen som kjem no. Lesing, redigering, kommunisere med redaktøren og sjå teksten endre seg frå bra til forhåpentlegvis knallbra.
Gler meg til å sjå dei ferdige bøkene. Sjå kva nifst omslag designaren kjem fram til. Gler meg til å reise rundt til neste år og lese frå dei. Pirre leselysta til elevane, og skremme lærarane slik at dei blir redde for foreldrereaksjonar.
Det er ikkje ofte eg tar meg bryet å kommentere bokmeldingar, men her har Knut Anders Løken på barnebokkritikk.no rett og slett ikkje lese bøkene godt nok. Ei bragd i seg sjølv med så lettleste bøker. At han faktisk ikkje skjønar moralen i GAMER, og tolkar den motsett av det som er meininga viser kor langt på viddene han er.
Han misforstår også målgruppa, lesarane av desse lettleste ungdomsbøkene er ikkje dumme, dei forstår kompliserte handlingsmønster, men dei har berre litt vanskeleg for å lese, derfor det lette språket, dei korte setningane.
At han ikkje liker boka mi er heilt greit. Den er ikkje skrive for han, men når han åpenbart ikkje har lese den skikkeleg, ikkje fått med seg synlege hint i teksten, så blir det pinleg for Løken.
Han tar med seg sin eigne fordommar mot dataspel og les boka ut frå det, då har han i utgangspunktet tapt. Då kjem han ikkje til å skjøne kjensla av å spele til langt på natt, og at dette ikkje nødvendigvis er ei dårleg kjensle. At ein speler så mykje at ein gløymer alt anna er slett ikkje unormalt, men ein viktig del av opplevinga. Ein gløymer tid og stad og lev seg heilt inn i eit anna univers. Målgruppa til boka skjønar dette. For dei er dette heilt sjølvsagt.
At slutten kjem overraskande er slik som i alle fall eg likar når eg les krim. Det gjer tydelevis ikkje Løken, for å få fram poenget sitt der han mistolkar moralen så røper han rett og slett slutten på boka. Det irriterer meg aller mest!
Mistenker dette for å være litt lettvint hastverkarbeid av Løken. Les den her.
Det er kjekt å vere forfattar på turné. Det veldig givande å møte elevar som gleder seg til eg skal kome. Elevar som har lese ei eller fleire av bøkene mine og som sit som små lys mens eg les for dei. Men skal ein kunne glede seg over noko her i livet, må ein samstundes ha noko å irritere seg over. Her er ei liste over begge deler.
Ting eg ikkje likar på turné:
- At skulen ikkje veit om at eg skal kome.
- At kontaktpersonen er på ferie, har slutta eller i verste fall er død.
- Å bli plassert i eit rom der det renn ut og inn med folk heile tida.
- At ein lærar kjem snikande inn for å gi ein beskjed til ein annan lærar. Det hadde vore like forstyrrande om dei hadde kome trampande inn i ein klirrande rustning og sunge "Fairytale." Det siste hadde faktisk vore å føretrekke.
- At elevane sit i ein haug midt på golvet.
- Å lese mens elevane har lunsj.
- At lærarane begynner å omstrukturere klasserommet etter at eg er komen inn.
- At lærarane tar namneopprop.
- At lærarane set seg ned med papirarbeid mens eg les. Då kan dei like gjerne gå ut.
Ting eg likar på turné:
- At hotellrommet er romslig og fint.
- At hotellfrukosten er god, gjerne med gratis espresso heile døgeret.
- At hotellet har gratis internett.
- At kontaktpersonen på skulen tar kontakt og ynskjer meg velkomen.
- At elevane er på plass og rommet er klart til rett tid.
- At elevane er såpass disiplinerte at det går an å føre ein samtale med dei, ikkje berre ei rein opplesing.
- Å få lunsj på skulen, og aller helst vite om det på førehand.
- At lærarane ser interesserte ut.
- At elevane lytter.
- At elevane får lyst til å lese meir bøker etterpå.
- At elevane får lyst til å lese mine bøker etterpå.
- At elevar som absolutt ikkje virkar interessert kjem bort til meg etterpå og seier ting som: "Du er ein awesome forfattar!"
Som oppegåande menneske har fått med seg er det to forfattarar i dette landet som har Røssland til etternamn. Meg sjølv og Ingelin Røssland. Mange har lurt på om vi er i slekt.
Nyleg inviterte ho meg til å delta på boklanseringa si av hennar nye ungdomsbok "Minus meg" som blir utgitt av Cappelen Damm. Det var kjekt, eg fekk reklamere litt for mi nye bok, og fekk ein betre middag som avslutning på kvelden.
Men det eg ikkje fekk sagt var korleis eg og Ingelin kjenner kvarandre, for vi har faktisk gjort ein del ting saman gjennom åra. Ting som eg kom på etter eg hadde vore på lanseringa, og som eg sjølvsagt burde ha nevnt:
* Ho var den første som intervjua meg då eg debuterte som forfattar i 1999. Ho debuterte året før, men arbeidde framleis som journalist.
* Vi har stått på same scene både på Stord og i Bergen i Rune Belsvik si store "Sentimentale festframsyning."
* Ingelin har brukt to av mine tre ungar til innslag i tv-programmet "Newton" då ho arbeidde i NRK. Noko som blant anna førte oss til den nydelege heimstaden hennar på Tysnes.
* Vi har ofte treft kvarandre på møter og andre arrangement og lata som om vi har vore i slekt.
- Vi har vore sysken og syskenbarn.
- Eg har vore far hennar og passa på slik at innpåslitne forfattarar ikkje prøvde seg.
- Vi har vore nyskilt, og i bitter namnestrid om etternamnet.
- Eg har vore Ingelin og ho har vore meg.
Dei siste åra har vi slått oss til ro med at ho er mor mi, inntil vi finn på noko anna.
Som de har forstått så er vi ikkje i slekt. Ho kjem frå Tysnes og eg frå Husnes. To heilt ulike Røsslandklaner. Men då eg var liten og kikka ut vindauget på Røsslandgarden, såg eg faktisk rett ut mot Tysnes.
Vi er kanskje ikkje i slekt, men likevel ser eg på henne som ein slags slektning, vi kjem begge frå Sunnhordland, vi skriv begge barne- og ungdomsbøker og vi likar begge tv-serien "Red Dwarf."
Eg håper den nye boka hennar vinn Arks barnebokpris som den er nominert til.
Det er skummelt å dele ein tekst i to. Spesielt når ein føler seg relativt trygg på at den fungerer som ein heilskap. Men ikkje godt nok. Etter mykje fram og tilbake i hovudet mitt har eg kome fram til at deling av Svarte-Mathilda II er det einaste rette. Men det er mykje arbeid.
Flytting av heile plotlinjer, endring av karakterar og det å etablere begge dei to delane som heilskapte bøker, og ikkje berre to lausrivne deler av same bok. Det er som å sende ungar på fest for første gong, ein klarer ikkje heilt å slappe av før dei er i hus igjen.
Sånn er det med ein tekst og. Eg har rive Svarte-Mathilda II i fillebitar og flytta om lag halvparten over i Svarte-Mathilda III. No ligg dei ulike delane og flyt fritt utan nokon som helst tilsynelatande samanheng. Dei kan stikke av når som helst, drikke seg fulle og stupe i ei grøft. I beste fall kan eg håpe på å plukke opp bitane, klappe dei på kinnet og legga dei trygt på plass der eg hadde tenkt, og berre håpe at dei ikkje har mista noko viktig på vegen.
Heldigvis har eg ein overordna plan langt bak i hovudet. Eit mål eg skal nå langt der framme. Vekke opp igjen den fragmenterte teksten og presist plassera elementa etter kvarandre, finjustera overgangar, legga til litt, trekka frå litt, og aldri gløyme det viktigaste: dette skal vere skummelt, spennande og engasjerande! Svarte-Mathilda I var den mest målgrupperetta og fokuserte boka eg har skrive, og dei to avsluttande bøkene i historia om det demoniske spøkelset skal fylgje i same sporet, berre i eit litt breiare spor. Først når begge bøkene er ferdigskrive kan eg slappe av.
Den neste boka mi G A M E R blir utgitt på bokmål. Eg veit at ein del nynorskbrukarar vil fnyse av dette. No har han prostituert seg, tenkjer dei sikkert. Var ikkje nynorsk godt nok for han? Sjølvsagt er det godt nok, og vel så det. Men som absolutt alle andre nynorskbrukarar i dette landet så har eg eit forhold til bokmål og. Det er ikkje muleg å bu i dette landet utan å ha det. Som barn las eg Donald Duck, Astrid Lindgren og Asterix på bokmål, vi las bokmål på kino, vi høyrte det på fjernsyn og vi til og med leika på bokmål.
Enkelte ting er lettare å uttrykke på bokmål, andre ting flyt betre på nynorsk. Eg har alltid forsøkt å skrive eit dialektnært nynorsk, og klarer ikkje heilt å bruke ord som "røynd" og "løyndom." Det er fine ord, men eg klarer ikkje å forholde meg til dei.
Kvifor absolutt gi ut bok på bokmål? Mange grunnar til det. Eg har alltid skrive bokmål og nynorsk parallelt. Som student skreiv eg oppgåver på begge målføre, som filmanmeldar har eg skrive utelukkande på bokmål og som forfattar kjem eg no med ei bok på bokmål.
Som forfattar reiser eg ein del rundt på skular, og blir av og til litt lei av å vere korsfarar for nynorsken, for ein møter mykje fordommar og motbør, både frå lærarar og elevar. Dei likar veldig godt når eg les, men blir ofte skuffa når dei finn ut at bøkene er på nynorsk. Kan du ikke oversette den til bokmål? er vanleg å høyre. Jo, det kan eg, men eg vil ikkje. Då skriv eg heller ei ny bok.
G A M E R blir heilt sikkert ikkje den siste boka eg skriv på bokmål, men eg har ingen planar om å slutte med nynorsk heller. No ser eg fram til å grave meg ned i grøssargenren igjen, med Svarte-Mathilda II og III. På nynorsk.
Redaktøren min vil lage to bøker av manuset til Svarte-Mathilda II. Dette er vel eigentleg eit luksusproblem? Klarer eg å skrive det ut til to spennande bøker? Er det berre å dele manuset på midten? Er det betre med tre bøker enn med to?
Uansett blir det bok av det. Ein eller annan gong til neste år.
Møte mellom Norsk Litteraturfestival og eit vondt kne
Det går ikkje an å fortelje om opphaldet mitt på Lillehammer 25-26 mai utan å begynne dagen før. Eg vakna tidleg om morgonen av eit forferdeleg uvêr. Det regna og bles som om det skulle vore midt på vinteren. Eg kikka ut vindauget og såg at her måtte eg gripe inn.
Redde det som reddast kan!
Eg sprang ut på altanen og stabla stolar og trilla grillar før eg elegant skulle hoppa inn igjen på soverommet. Ute av stand til å berekna avstand og kor glatt eg faktisk var under føtene så sklei eg ned i bønestilling og knuste venstre kne og høgre legg rett i sengekanten. Dette kjem eg sikkert til å le av ein dag, tenkte eg, men akkurat der og då blei eg svimmel og kvalm.
Hadde dette hendt dagen eg skulle reise måtte eg ha meldt avbod til heile festivalen og Uprisen. Eg dopa meg på paracet, men sov uroleg. Eg drøymte om knuste kneskåler og at eg vann Uprisen mens bandet spelte "Only Girl (in the world)" av Rihanna.
Hadde heldigvis ingen ved sida av meg på flyet, og ei heil sitjegruppe for meg sjølv på toget. Eg halta ned på perrongen som ein gammal mann, ute av stand til å bøye venstre kne. Irriterte meg over alle trappene på togstasjonen på Lillehammer. Tok heisen som ein pleietrengande. Irriterte meg endå meir over trappene ned til festivalkontoret, vel vitande om at eg måtte gå dei same trappene opp igjen. Vetle Lid Larsen gjekk bak meg og hadde det travelt.
Vandra gjennom gatene. Kom sakte nærare og nærare hotellet. Såg Dag Solstad som blafra i vinden.
Blei innlosjert på Mølla hotell, som sjølvsagt hadde trapper ned til resepsjonen. Eitt trinn om gongen. Laga kø. Fantaserte om paracet. Sveitta som ein gris. Hadde framleis Rihanna på hjernen.
Kunne endeleg slappa av på hotellrommet nokre timar før eg skulle i elden om kvelden. Las litt i programmet. Dei hadde stava namnet mitt feil. Såg at eg og Sigbjørn Mostue var dei einaste av dei Uprisnominerte som ikkje hadde fleire oppdrag under festivalen. Kanskje like greit sidan eg ikkje heiter Tor Arne.
La meg til rette i senga med foten på ei pute og såg Boston Legal på pc`en.
Lurte på kor lang tid eg kom til å bruke på å gå til Banken - lokalet der eg og Hilde Hagerup skulle møte juryklassane. Bekymra meg for om eg klarte å stå i 1 time og 40 minutt. Var det kanskje betre å sitje? Begge deler blei vondt etter kort tid.
Ei handfull paracet fekk meg til å gløyme kneet mens det heile heldt på. Elevane visste tydelegvis ikkje at dei kunne stille oss så mange spørsmål dei ville, så det blei mest eg og Hilde som utbroderte så mykje vi klarte på dei spørsmåla vi fekk. Det var likevel kjekt å møte dei. Hadde ei gruppe fans som eg sette stor pris på. Eg og Hilde bestemte oss for byte bøker. Gler meg til å lese boka hennar.
Slappa av med Bob Dylan framsyning etterpå. Ein fyr som sang Dylan på nynorsk var litt kul, men Håvard Rem med hendene i lommene som brølte ut kristen-Dylan var ikkje heilt i mi gate. Ida Jenshus si tolking av Boots of Spanish Leather var nydeleg. Då Jan Erik Vold kom på scenen gjekk eg. Har ingenting imot han, men eg rekna ikkje med at han ville klare å overgå Ida Jenshus.
Eg enda dagen på Bryggerikjelleren med hyggelege folk frå Samlaget og Norske barne- og ungdomsbokforfattere. Vanskeleg å finne ut korleis eg skulle sitje utan å bøye kneet. Døyvde smertene med øl.
Om morgonen dagen etter var eg klar for Uprisutdeling. Samstundes måtte eg sjekke ut av hotellet. Måtte dra kofferten den lange vegen bort til jernbanestasjonen. Der hadde dei inga bagasjeoppbevaring.
Banna for meg sjølv.
Måtte dra kofferten heilt bort til Banken. Sveitta og halta.
Helste på nokre av elevane. Dei veit nok kven som har vunne, tenkte eg.
Før utdelinga skulle vi møte opp tre kvarter før for å få instruksjonar av tv-teamet som skulle streame heile utdelinga direkte på NRK nett-TV. Reine Oscarutdelinga. Fekk møte programleiar Vera Michaelsen som trudde eg var Sigbjørn Mostue.
"Eg er ikkje han," sa eg.
"Å! Er det du som har skrive Sorte-Mathilda?"
"Svarte-Mathilda," sa eg.
"Det er den einaste boka eg ikkje har fått lese," sa ho. "Eg fekk den aldri av forlaget."
Sjølvsagt gjorde du ikkje det, tenkte eg, og lurte på å skifte namn til Tor Arne, berre for å gjere alt lettare.
Til min store skrekk skulle alle dei nominerte opp på scenen under showet for å bli intervjua. Vera forklarte oss kva spørsmål ho skulle stille. Eg hugsa ingen av dei. Eg tenkte berre på dei tre trappetrinna opp til scenen. Klarer eg å gå opp utan å sjå ut som ein nittiåring?
Eg beit det i meg då eg gjekk opp. Kva gjer ein ikkje for direktesendt tv? Vera var veldig hyggeleg og proff. Har ingenting vondt å seie om henne.
Eg var faktisk lukkeleg då eg sette meg ned igjen etter intervjuet, vel vitande om at Axel og Morten kom til å vinne prisen. Då slapp eg å gå trappetrinna igjen.
Prisen blei utdelt, nokre elevar var sure fordi eg ikkje vann. Det likte eg.
Hadde ein kort og litt stressande lunsj med dei hygglege folka frå Samlaget, der eg fortalte dei at programleiar Vera aldri hadde fått boka mi, før eg og Sigbjørn Mostue måtte ta toget til Gardermoen. Hyggeleg kar som eg håper å sjå igjen. Vi blei kasta ut av den stille sona fordi vi var så masete. Måtte halte meg gjennom heile det fordømte toget før vi fant ledige seter ein annan stad, midt blant ein av juryklassane.
Etter tog, fly, flybuss og rutebuss var eg heime i ti-tida om kvelden. Skulle ynskja at NSB, Norwegian, Flybussen og Tide Buss var meir samkjørte. Forferdeleg mykje venting.
Hadde eigentleg tenkt å filme mykje meir, men kneet orka rett og slett ikkje.
Her kan du likevel sjå ein kort film der eg blant anna kastar takketalen i do:
"Forfattarvitjinga av Tor Arve Røssland resulterte i ei glødande interesse for bøker om Svarte-Mathilda.
– Det vart så gale at elevar smuglas bøkene under pulten i timane. Faglærarane kan nok meina sitt, men her på skulen påtalar me ikkje skurkestrekar av litterær art, seier Hildonen Teigland."
Likte meg godt på skulane i Ullensvang. Fem forfattarbesøk på berre ein dag er tøft, men vel verdt det når eg får slike tilbakemeldingar.
Eg likar dei nye media som Facebook, Twitter, Youtube og kanskje på sikt Google+. Har faktisk fått mange forfattaroppdrag som resultat av at eg er aktiv på desse sidene. No sist blei eg kontakta av ein lærar på Tonstad skule i Trondheim som ville ha skrivekurs for ni gutar i tiandeklasse. Læraren hadde lese boka mi GAMER for elevane og der fann dei noko som dei ikkje forventa å finne i ei bok. Noko som snakka direkte til dei, og som gjekk føre seg i eit miljø dei kjente igjen.
