Bokmelding: "Svarte-Mathilda" av Tor Arve Røssland
Verken aviser eller media generelt tar seg bryet med å anmelde barne- og ungdomsbøker, derfor blir forfattarane nøydd til å vurdere seg sjølv. Sidan det er ubehageleg å dømme kollegaene sine bøker, har eg starta serien: "Forfattar trillar terning på seg sjølv." Endeleg er turen komen til grøssaren "Svarte-Mathilda" frå 2010.
Kven har vel ikkje høyrt om Bloody Mary? Ei spøkelsesjente som gøymer seg i spegelen din, og kjem ut og drep deg om du seier namnet hennar fem gonger, eller var det sju? Eller hundre? Her har du litt av problemet med "urban legends," eller vandrehistorier som vi seier her til lands, du kan ikkje heilt stole på dei. Likevel har forfattar Tor Arve Røssland tatt på seg oppgåva å fortelje om Bloody Mary si vonde norske syster, Svarte-Mathilda. Opphavet hennar er nokså diffust, men forfattaren er likevel observert rundt omkring på norske barneskular der han presenterer sin versjon som den absolutt sanning.
Men kva handlar så denne boka om? Først og fremst om fjorten år gamle Elisabeth, ei jente vi umiddelbart får sympati for. Ho har mista storebror sin i ein brann, foreldra skal skilja seg og saman med mor si skal ho flytte til ein liten stad utanfor Bergen. Kven ville vel ikkje sympatisert med henne? Allereie første dagen kjenner ho eit intenst ubehag i leilegheita, det luktar rart, ho høyrer lydar og det er frykteleg kaldt der inne, same kor mykje dei fyrer i omnen.
Samstundes blir vi også kjent med ei gruppe menneske på slutten av 1800-talet, langt inni Hardangerfjorden. Eit realistisk tidsbilete blir presentert, og oppi dette ei grufull historie om menneskeofring og okkulte ritual. Som alt saman krinsar rundt ei lita jente som heiter Mathilda, og ein gamal spegel som stammar frå Italia.
Same spegelen heng på badet hos Elisabeth, og ved hjelp av klassekameraten Philip og bibliotekaren Viggo kjem ho over vandrehistoria om Svarte-Mathilda. Philip skal absolutt vere med henne heim og teste det ut framfor spegelen, noko Elisabeth motvillig går med på. Dei seier namnet hennar sju gonger, og det går slik det må gå. Vondskapen er ute.
Svarte-Mathilda har mange referansar til anna populærkultur. Eit kapittel er rett og slett stolen frå episoden "Members only" frå The Sopranos, og replikkar både frå Star Trek og kultfilmen Candyman er dårleg kamuflert i teksten. Men dette er det jo berre nerdar, og dei med direkte kontakt med forfattaren som oppdagar.
Boka har eit lettfatteleg nynorsk, som sjølv den mest innbarka riksmålsbrukar ikkje vil ha noko problem med å lese. Nynorsken er faktisk med på å gjere det heile meir ekkelt, for denne boka er rett og slett forferdeleg skummel. Den kryp under huda på deg, og gjer heile leseopplevinga særs ubehageleg. Forfattaren sjølv har tilstått at han fekk frysningar av si eiga bok då han skreiv den. Anten hugsar han dårleg kva han har skrive, eller kanskje han berre er veldig lettskremt.
Uansett dette er ei bok som er vanskeleg å leggje frå seg, og ein byrjar å lengte etter ein oppfylgjar så snart ein er ferdig.